RKO u niemowląt – pomoc na pierwszym etapie życia dziecka

Każdy rodzic powinien poznać zasady postępowania na wypadek utraty przytomności i rozpoznania braku oddechu u swojego dziecka. Umiejętność prowadzenia Resuscytacji krążeniowo-oddechowej (RKO) u niemowląt to jedna z tych umiejętności, którą każdy rodzic i opiekun powinien znać. Zatrzymanie krążenia i oddechu u niemowląt może zdarzyć się nagle, a szybka i skuteczna reakcja jest niezbędna do uratowania życia. W tym artykule omówimy, jak prawidłowo przeprowadzić RKO u niemowlaka oraz jakie są najczęstsze przyczyny zatrzymania krążenia i oddechu.

Najczęstsze przyczyny zatrzymania krążenia i oddechu u niemowląt

Zatrzymanie krążenia u niemowląt może być wynikiem różnych przyczyn. Najczęstsze z nich to:

  • Zadławienie: W czasie karmienia piersią oraz podczas rozszerzania diety może dojść do niedrożności górnych dróg oddechowych. Dodatkowo należy pamiętać, że niemowlęta często wkładają do ust małe przedmioty, co może prowadzić do zadławienia. 
  • Podtopienie: Nawet niewielka ilość wody, która dostanie się do górnych dróg oddechowych może być niebezpieczna, dlatego niemowlęta nigdy nie powinny być pozostawiane same w wannie.
  • Urazy: Upadki z wysokości  i wypadki komunikacyjne np. wypadki samochodowe mogą powodować poważne obrażenia.
  • Podduszenie: Może dojść do niego przez przypadkowe zawieszenie na wstążce lub nieodpowiednio przygotowane powierzchnię do spania np. zbyt miękkie materacyki do spania.
  • Wstrząs anafilaktyczny: Silne reakcje alergiczne na pokarmy, jad owadów lub leki.
  • Infekcje dróg oddechowych: Ciężkie infekcje, takie jak astma, zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc, mogą prowadzić do zatrzymania oddechu.
  • Utrata przytomności: spowodowana przez bardzo wysoką gorączkę i skrajne odwodnienie lub stan po napadzie drgawek może spowodować spadek napięcia mięśniowego i niedrożność dróg oddechowych
  • Zespół nagłej śmierci niemowląt (SIDS): Niewyjaśniona śmierć podczas snu. Przeczytaj więcej w tym artykule 

 

Czym jest resuscytacja krążeniowo oddechowa u niemowląt?

Resuscytacja krążeniowo-oddechowa (RKO) u niemowląt jest procedurą ratunkową mającą na celu przywrócenie podstawowych funkcji życiowych – krążenia krwi i oddychania – u niemowląt, które przestały oddychać lub u których serce przestało bić. Poniżej opisane są podstawowe kroki wykonywania RKO u niemowląt (dzieci poniżej 1 roku życia):

 

Kiedy rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową?

Resuscytację krążeniowo-oddechową stosujemy, gdy niemowlę:

  1. Nie reaguje na bodźce zewnętrzne i nie oddycha prawidłowo przez co najmniej 10 sekund.
  2. Oddycha nieprawidłowo, nie widzimy unoszącej się klatki piersiowej.
  3. Brak oznak krążenia. Tutaj warto jest zwrócić uwagę na bardzo gwałtownie postępującą sinicę (zasinienie powłok skórnych) oraz znaczący spadek napięcia mięśniowego (dziecko jest wiotkie, przelewające się przez ręce).

 

Jak przeprowadzić RKO u niemowlaka?

Prawidłowe przeprowadzenie RKO u niemowlaka wymaga wykonania kilku kroków:

  1. Zapewnienie bezpieczeństwa: Sprawdź, czy miejsce zdarzenia jest bezpieczne. Jeżeli dziecko znajduje się w miejscu, które jest potencjalnie niebezpieczne to przenieś dziecko w bezpieczne miejsce. 
  2. Sprawdzenie przytomności: Zawołaj głośno do dziecka, sprawdź dzięki temu, czy zareaguje na Twój głos, jeżeli reakcja nie wystąpi to przejedź palcem po stópce niemowlaka zadając bodziec bólowy. 
  3. Wezwanie pomocy: Jeżeli masz tylko taką możliwość to zawołaj o pomoc, poproś osobę postronną o wykonanie połączenia na numer alarmowy
  4. Udrożnienie dróg oddechowych: Połóż niemowlę na plecach i odchyl główkę w taki sposób, aby drogi oddechowe znalazły się w pozycji neutralnej. Możesz podłożyć pod łopatki dziecka np. dwie złożone pieluszki, dzięki czemu głowa się odchyli do pozycji neutralnej. 
  5. Oceń oddech: po udrożnieniu dróg oddechowych, pochyl się nad ustami niemowlaka tak abyś widział klatkę piersiową, policz na głos do 10 i w tym czasie obserwuj ruchy klatki piersiowej. Jeżeli dziecko nie będzie oddychać lub ten oddech będzie nieprawidłowy przechodzisz do kolejnego kroku.
  6. Oddechy ratownicze: Wykonaj 5 oddechów ratowniczych, obejmując swoimi ustami nos i usta niemowlaka. Wykonuj delikatnie dmuchnięcia obserwując unoszenie się klatki piersiowej, jeżeli zobaczysz unoszącą się klatkę piersiową przerwij wykonywanie oddechu po czym powtórz tą czynność 5 razy, pamiętaj o obserwacji unoszenia się klatki piersiowej! Ilość powietrza którą należy podać podczas oddechu ratowniczego jest zbliżona do zawartości naszych ust (wykonuj tzw puffnięcia). 
  7. Uciskanie klatki piersiowej: Rozpocznij serię 15 uciśnięć dwoma palcami na dolnej połowie mostka. Uwidocznij klatkę piersiową lub postaraj się wyczuć palcami pod ubrankiem sutki dziecka, po czym połóż dwa palce na mostku około 0,5-1 cm pod linią sutkową po czym naciśnij klatkę piersiową na mostku, na głębokość 1/3 wysokości klatki piersiowej. Po każdym uciśnięciu klatki piersiowej, daj klatce się zrelaksować (rozprężyć do poprzedniego poziomu) i wykonaj kolejny ucisk, uciśnięcia staraj się wykonywać w tempie 100-120 na minutę. Po czym wykonaj dwa oddechy. 
  8. Kontynuacja RKO: Naprzemiennie wykonuj 15 uciśnięć i 2 oddechy, aż do przybycia pomocy służb ratowniczych lub momentu przywrócenia spontanicznego oddechu u niemowlaka.
  9. Upewnij się że pomoc została wezwana: po 1 minucie prowadzenia resuscytacji upewnij się, że osoba, która ostała poproszona o telefon na numer alarmowy, wykonała te polecenie, jeżeli z jakiegoś powodu jeszcze tego nie zrobiła to koniecznie musisz wezwać służby ratownicze. Przerwij na chwilę prowadzone działania, znajdź telefon i wykonaj połączenie na numer alarmowy, po czym przełącz połączenie w tryb głośnomówiący i wróć do kontynuowania RKO.

 

Znaczenie szybkiej reakcji świadka zdarzenia w resuscytacji niemowląt

Szybka reakcja w resuscytacji niemowlaka jest niezwykle istotna, ponieważ od momentu zatrzymania krążenia i oddychania każda sekunda ma znaczenie. Niemowlęta są szczególnie narażone na niedotlenienie, co może szybko prowadzić do poważnych uszkodzeń mózgu lub nawet śmierci. Natychmiastowe rozpoczęcie resuscytacji krążeniowo-oddechowej (RKO) zwiększa szanse na przeżycie, ponieważ dostarcza tlen do kluczowych narządów, podtrzymując ich funkcje do czasu przybycia profesjonalnej pomocy medycznej. Krążenie wywoływane przez uciskanie klatki piersiowej pomaga utrzymać przepływ krwi, co jest krytyczne dla mózgu i serca. Brak reakcji lub opóźnienie może prowadzić do nieodwracalnych uszkodzeń mózgu już po kilku minutach. Wczesne podjęcie działań RKO, w połączeniu z szybką defibrylacją, znacznie zwiększa efektywność zaawansowanych interwencji medycznych, które mogą przybyć później. Dzięki natychmiastowej reakcji, szanse niemowlaka na pełne wyzdrowienie znacznie się zwiększają. Szybka reakcja osób znajdujących się w pobliżu jest zatem kluczowa, aby zwiększyć szanse na przeżycie i zmniejszyć ryzyko długoterminowych komplikacji zdrowotnych.

 

Kursy pierwszej pomocy pediatrycznej – dlaczego warto?

Udział w kursach pierwszej pomocy daje nie tylko wiedzę teoretyczną, ale przede wszystkim praktyczne umiejętności, które mogą uratować życie. Kursy te są szczególnie polecane dla rodziców, opiekunów oraz wszystkich osób mających kontakt z małymi dziećmi. Dzięki nim można nauczyć się prawidłowego postępowania w sytuacjach nagłych i zyskać pewność siebie w działaniu. RKO u niemowląt to niezwykle ważna umiejętność, która może uratować życie w sytuacjach krytycznych. Wiedza na temat przyczyn zatrzymania krążenia, procedur resuscytacji oraz znaczenia szybkiej reakcji jest nieoceniona. Regularne kursy pierwszej pomocy pozwalają utrzymać umiejętności na najwyższym poziomie i zapewniają, że będziemy gotowi do działania w każdej sytuacji.