RKO u dziecka– pierwsza pomoc u nieprzytomnego i nie oddychającego dziecka

Pierwsza pomoc u dzieci – czym jest resuscytacja krążeniowo-oddechowa

Najczęstsze przyczyny zatrzymania krążenia u dzieci

Zatrzymanie krążenia u dzieci może być spowodowane przez różne czynniki, w tym:

• Zadławienie: Jednym z głównych powodów jest zadławienie, które może wystąpić, gdy dziecko wdycha lub połknie niewłaściwy przedmiot lub jedzenie, co prowadzi do zamknięcia dróg oddechowych. Utonięcie jest kolejną częstą przyczyną, zwłaszcza w przypadkach, gdy dzieci są pozostawione bez nadzoru w pobliżu wody, takiej jak baseny, jeziora lub wanny. Poważne urazy, w tym urazy głowy i wielonarządowe, mogą prowadzić do zatrzymania krążenia, szczególnie w wyniku wypadków komunikacyjnych, upadków lub innych traumatycznych zdarzeń.
• Utonięcie: Dzieci mogą szybko znaleźć się w niebezpieczeństwie w wodzie, nawet w niewielkich ilościach, co może prowadzić do niedrożności dróg oddechowych a w efekcie zatrzymania oddechu i krążenia.
• Niedrożność dróg oddechowych: Spowodowana utratą przytomności np. na skutek stanu chorobowego i wysokiej gorączki. Spadek napięcia mięśniowego spowodowany utratą przytomności może spowodować niedrożność dróg oddechowych a w efekcie zatrzymanie krążenia.
• Nagłe zachorowania: Choroby układu oddechowego, takie jak ciężkie ataki astmy, mogą powodować nagłe zatrzymanie oddychania, co wtórnie prowadzi do zatrzymania krążenia. Również infekcje, takie jak ciężka sepsa, mogą prowadzić do zatrzymania krążenia, gdy organizm dziecka nie jest w stanie skutecznie zwalczać zakażenia. Reakcje alergiczne, szczególnie te o charakterze anafilaktycznym, mogą szybko prowadzić do zatrzymania krążenia, jeśli nie zostaną natychmiastowo leczone. Wady wrodzone serca, które mogą nie zostać wykryte w pierwszym roku życia, również stanowią istotne ryzyko zatrzymania krążenia u starszych dzieci. Problemy metaboliczne, takie jak niewyrównana cukrzyca, mogą również prowadzić do zatrzymania krążenia, gdy organizm nie jest w stanie prawidłowo regulować poziomu cukru we krwi. Wreszcie, nagłe zatrzymanie krążenia może być spowodowane przez zaburzenia rytmu serca, które mogą być wrodzone lub rozwijać się w wyniku innych problemów zdrowotnych.
• Zatrucia: Zatrucia są kolejną przyczyną, zwłaszcza gdy dzieci mają dostęp do substancji toksycznych, takich jak leki, chemikalia czy rośliny trujące.

Kiedy przeprowadzamy RKO u dzieci?

RKO przeprowadzamy, gdy dziecko:

1. Straciło przytomność.
2. Nie oddycha lub oddycha nieregularnie.

Resuscytacja dziecka krok po kroku

1. Zapewnienie bezpieczeństwa: Upewnij się, że miejsce zdarzenia jest bezpieczne. Jeżeli stwierdzasz jakiekolwiek niebezpieczeństwa rozważ ewakuację.
2. Sprawdzenie reakcji dziecka: Najpierw upewnij się, że dziecko jest nieprzytomne lub nie reaguje. Delikatnie potrząśnij dziecko i głośno zapytaj, czy wszystko w porządku.
3. Wezwanie pomocy: Poproś kogoś o wezwanie pogotowia ratunkowego lub zrób to sam. Po wybraniu połączenia przełącz telefon w tryb głośnomówiący.
4. Udrożnienie dróg oddechowych: Delikatnie połóż jedną rękę na czole dziecka, a drugą ręką unieś brodę, podciągając ją ku górze. To pozwoli na odchylenie głowy i otwarcie dróg oddechowych. Staraj się odchylić główkę dziecka w taki sposób aby znalazło się ono w pozycji „węszącej”. Uważaj, aby nie odchylać głowy zbyt mocno, szczególnie u dzieci w okolicach pierwszego roku życia, gdyż nadmierne odchylenie może spowodować problemy z drożnością. Sprawdzenie dróg oddechowych: Jeśli podejrzewasz, że drogi oddechowe mogą być zablokowane przez ciało obce (np. jedzenie, mały przedmiot), spróbuj je usunąć. Ostrożnie otwórz usta dziecka i, jeśli widzisz przedmiot, spróbuj go delikatnie usunąć palcami. Nie próbuj usuwać przedmiotu na ślepo, ponieważ możesz go wepchnąć głębiej.
5. Sprawdzenie oddechu: Zbliż swoje ucho do ust i nosa dziecka, patrząc jednocześnie na jego klatkę piersiową. Słuchaj, czy słychać oddech, czuj, czy powietrze wydobywa się z ust i nosa, oraz obserwuj, czy klatka piersiowa się unosi. Sprawdzaj oddech przez maksymalnie 10 sekund. Jeżeli nie wyczujesz oddechu oraz nie widzisz ruchów klatki piersiowej rozpocznij RKO.
6. Wykonanie 5 wdechów ratunkowych: Delikatnie odchyl głowę dziecka do tyłu, kładąc jedną rękę na jego czole i unosząc brodę drugą ręką. Upewnij się, że drogi oddechowe są otwarte.  Zakryj swoimi ustami tylko usta dziecka, jednocześnie zaciśnięciem nosa palcami, aby powietrze nie uciekało. Wykonaj pierwszy delikatny wdech, wdmuchując powietrze do ust dziecka przez około 1 sekundę. Obserwuj, czy klatka piersiowa się unosi. Jeśli klatka piersiowa się unosi, oznacza to, że powietrze prawidłowo wchodzi do płuc. Jeśli się nie unosi, sprawdź, czy drogi oddechowe są prawidłowo udrożnione, i spróbuj ponownie. Powtórz proces, wykonując łącznie 5 powolnych, delikatnych wdechów, obserwując, czy klatka piersiowa dziecka unosi się z każdym wdechem.
7. Uciskanie klatki piersiowej: W miarę możliwosci uwidocznij klatkę piersiową dziecka i wyznacz linię pomiędzy sutkami, umieść nasadę swojej dłoni tuż poniżej linni sutków na mostku. Zacznij naciskać klatkę piersiową na 1/3 wysokości, dając klatce po każdym ucisku się zrelaksować. Wykonuj uciski z częstotliwością 100-120 ucisków na minutę.
8. Kontynuacja RKO: Po wykonaniu 15ucisków, wykonaj 2 wdechy ratunkowe, a następnie kontynuuj cykle 15ucisków i 2 wdechów, aż do przybycia pomocy medycznej lub odzyskania przez niemowlę oznak życia. 
9. Upewnij się że pomoc została wezwana: po 1 minucie prowadzenia resuscytacji upewnij się, że osoba, która ostała poproszona o telefon na numer alarmowy, wykonała te polecenie, jeżeli z jakiegoś powodu jeszcze tego nie zrobiła to koniecznie musisz wezwać służby ratownicze. Przerwij na chwilę prowadzone działania, znajdź telefon i wykonaj połączenie na numer alarmowy, po czym przełącz połączenie w tryb głośnomówiący i wróć do kontynuowania RKO.

Dlaczego rozpoczynamy RKO od 5 oddechów ratowniczych?

Rozpoczynamy RKO u dzieci od 5 wdechów, ponieważ u dzieci zatrzymanie krążenia często wynika z problemów oddechowych, takich jak zadławienie czy utonięcie. Wdechy ratunkowe mają na celu szybkie dostarczenie tlenu do płuc, co jest kluczowe dla zapobieżenia uszkodzeniom mózgu i innych narządów spowodowanym przez niedotlenienie. W niektórych przypadkach dziecko może zacząć oddychać samodzielnie po otrzymaniu kilku wdechów, co zwiększa szanse na przeżycie bez konieczności dalszych działań resuscytacyjnych. Szybkie dostarczenie tlenu przygotowuje organizm dziecka do efektywnego krążenia podczas późniejszych ucisków klatki piersiowej.

Różnice między RKO u dzieci i dorosłych

RKO u dzieci różni się od RKO u dorosłych głównie ze względu na różnice anatomiczne i fizjologiczne oraz najczęstsze przyczyny zatrzymania krążenia. U dzieci często zatrzymanie krążenia wynika z problemów oddechowych, takich jak zadławienie, utonięcie czy choroby powodujące niedrożność dróg oddechowych, podczas gdy u dorosłych jest to zwykle spowodowane problemami sercowymi, takimi jak choroba niedokrwienna mięśnia sercowego. Dlatego u dzieci RKO rozpoczyna się od 5 wdechów ratunkowych, aby szybko dostarczyć tlen do płuc, podczas gdy u dorosłych zaczyna się od ucisków klatki piersiowej.

W przypadku dzieci uciski klatki piersiowej są wykonywane przy użyciu jednej ręki dla dzieci powyżej pierwszego roku życia i dwóch palców dla niemowląt, aby dostosować siłę do ich mniejszej klatki piersiowej. U dorosłych używa się obu rąk, umieszczonych jedna na drugiej, aby skutecznie uciskać klatkę piersiową na odpowiednią głębokość. Głębokość ucisków u dzieci wynosi około 1/3 wysokości klatki piersiowej (dostosowanie do wieku) – w praktyce około 4 cm.

Częstotliwość ucisków klatki piersiowej jest taka sama dla dzieci i dorosłych, wynosząc 100-120 ucisków na minutę. Cykl RKO również różni się nieco-u dzieci po 15 uciskach wykonuje się 2 wdechy ratunkowe. U dorosłych stosunek ucisków do wdechów wynosi 30:2. Tutaj warto nadmienić że u dzieci też można prowadzić rko w stosunku 30 ucisków do dwóch oddechów (dotyczy osób nieprzeszkolonych lub w dużym stresie), ale nie należy zapominać o pięciu początkowych oddechach.

Wreszcie, udrożnienie dróg oddechowych u dzieci wymaga delikatniejszego podejścia, aby nie uszkodzić wrażliwych struktur, ale też, aby nie doprowadzić paradoksalnie do niedrożności podczas zbyt mocnego odchylenia głowy u osób dorosłych takie ryzyko wtórnej niedrożności podczas odchylania głowy jest znacznie mniejsze.

Znaczenie szybkiej reakcji w pierwszej pomocy u dzieci

Szybka reakcja, szybkie rozpoznanie i natychmiastowe rozpoczęcie resuscytacji krążeniowo-oddechowej (RKO) u dzieci mają kluczowe znaczenie dla ich przeżycia i minimalizacji długoterminowych skutków zdrowotnych. Dzieci są bardziej podatne na niedotlenienie mózgu, co może prowadzić do trwałych uszkodzeń lub śmierci już po kilku minutach braku tlenu. Dlatego natychmiastowe rozpoczęcie RKO dostarcza niezbędnego tlenu do mózgu i innych narządów, zwiększając szanse na przeżycie bez poważnych konsekwencji.

Szybkie rozpoznanie stanu zagrożenia życia, takiego jak brak oddechu lub brak oznak krążenia, pozwala na natychmiastowe podjęcie odpowiednich działań ratunkowych. Wczesne interwencje mogą poprawić efektywność późniejszych zaawansowanych zabiegów medycznych, takich jak defibrylacja czy podanie leków przez ratowników medycznych. Ponadto, natychmiastowe rozpoczęcie RKO przez świadków zdarzenia zwiększa prawdopodobieństwo przywrócenia spontanicznego krążenia przed przybyciem profesjonalnej pomocy.

Kursy pierwszej pomocy pediatrycznej są niezwykle wartościowe, ponieważ umożliwiają opiekunom, rodzicom i nauczycielom nabycie umiejętności, które mogą uratować życie dziecka w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia. Dzieci są bardziej narażone na różne nagłe wypadki, takie jak zadławienia, upadki czy reakcje alergiczne, dlatego wiedza o tym, jak prawidłowo udzielić pierwszej pomocy, jest bardzo przydatna. Szkolenia te uczą rozpoznawania objawów nagłych stanów zdrowotnych i skutecznego reagowania, co zwiększa szanse na szybką i skuteczną interwencję przed przybyciem służb medycznych.

Umiejętność przeprowadzenia resuscytacji krążeniowo-oddechowej (RKO) u dzieci, udrożnienia dróg oddechowych czy zastosowania odpowiednich technik w przypadku zadławienia, może znacząco zwiększyć szanse na przeżycie i zmniejszyć ryzyko długoterminowych komplikacji zdrowotnych. Kursy te nie tylko dostarczają wiedzy teoretycznej, ale także pozwalają na praktyczne ćwiczenie technik na specjalnych manekinach, co buduje pewność siebie i sprawność działania w sytuacjach zagrożenia życia.

Znajomość zasad pierwszej pomocy pediatrycznej jest również ważna w kontekście zapewnienia bezpieczeństwa dzieciom w codziennym życiu, zarówno w domu, jak i w placówkach edukacyjnych. Regularne szkolenia odświeżające pomagają utrzymać umiejętności na wysokim poziomie i zapewniają, że opiekunowie są przygotowani na różne sytuacje.