Cukrzyca - pierwsza pomoc w hipo i hiperglikemii

Cukrzyca jest przewlekłym stanem chorobowym, w którym można obserwować momenty znacznego nasilenia objawów. Brak odpowiedniej kontroli nad poziomem glikemii może skutkować poważnymi reperkusjami zdrowotnymi. Lekarze podkreślają, jak ważne jest podjęcie się skutecznego leczenia oraz wdrożenia do swojego jadłospisu bezpiecznych produktów żywieniowych. Osiągnięcie stanu hipoglikemii lub hiperglikemii u osoby chorej na cukrzycę jest szczególnie niebezpieczne. Taka sytuacja rodzi potrzebę wdrożenia pierwszej pomocy, która zapobiegnie nagłemu pogorszeniu się stanu zdrowia. Wskazujemy, jak wygląda pierwsza pomoc w hipo i hiperglikemii.



Objawy hipoglikemii. Czym jest ten stan?

To sytuacja zdrowotna, w której człowiek posiada niższy niż 70 mg/dl (3,9 mmol/l) poziom cukru we krwi. Popularnie ten stan określany jest mianem niedocukrzenia i tak naprawdę może dotyczyć każdego – zarówno osób zdrowych, jak i chorujących na różne stany chorobowe. Zaburzenia, ze względu na częstość występowania, są głównie kojarzone z cukrzycą. Hipoglikemię można zaobserwować w oparciu o trzy czynniki Whipple’a, określane triadą. Pierwszy aspekt to badanie krwi, które wskaże zbyt niski poziom glukozy, drugi element to objawy somatyczne, trzeci zaś poprawa stanu zdrowia po zastosowaniu działań leczniczych. Hipoglikemia może mieć różne stadia, których spektrum określa się począwszy od stanu lekkiego, przez umiarkowany, aż do reakcji ciężkich. W przypadku ostatniej grupy chory traci przytomność, co jest bezpośrednim zagrożeniem życia człowieka. Wśród najczęściej obserwowanych objawów hipoglikemii wyróżnić można:

uczucie bardzo dużego głodu,
spadek witalności i energii,
uczucie zmęczenia, nudności i omdlenia,
uderzenia gorąca oraz pocenie się ciała,
zaburzenia percepcji: redukcja poziomu koncentracji, pogorszenie sprawności ruchowej,
napięcie mięśni, niepokój i drgawki,
w skrajnych przypadkach zatrzymanie oddechu, akcji serca i zapadnięcie w śpiączkę.

Pierwsza pomoc w przypadku hipoglikemii. Co zrobić, by skutecznie pomóc?

Osoba udzielająca pomocy nie zawsze będzie w stanie określić, czy hipoglikemia ma charakter wcześnie umiarkowany, czy też przechodzi już do poziomu hipoglikemii ciężkiej. Ważne jest zatem podjęcie szybkich i zdecydowanych działań pomocowych, bez szczególnie wnikliwego analizowania sytuacji, jaka ma miejsce. W pierwszej kolejności należy ocenić stan osoby z objawami hipoglikemii. Jeśli jest ona w pełni świadoma, a objawy dotyczą jedynie zmęczenia, bólu głowy czy uczucia niepokoju – pierwsza pomoc z powodzeniem może zostać przeprowadzona za pomocą przygotowania roztworu glukozy, która zostanie spożyta przez osobę z obniżonym poziomem cukru we krwi. Alternatywą, w przypadku braku posiadania specjalistycznej, sproszkowanej, szybko wchłanianej glukozy jest podanie choremu mocno słodzonego napoju. Płynny cukier jest w stanie szybciej i efektywniej się wchłonąć, niż np. w przypadku podania batonika. Po podaniu glukozy kontroluj, w jaki sposób stan chorego się zmienia. Jeśli nie masz pewności, że osoba ma hipoglikemię – po prostu wezwij pomoc.

Po upływie kilkunastu minut można podać inne posiłki, które nieco podwyższą poziom cukru w dłuższej perspektywie czasowej.
Jeśli stan jest poważniejszy, albo ulega systematycznemu pogorszeniu się – niezwłocznie wezwij pomoc.
Jeśli chory utraci czynności życiowe, należy przeprowadzić RKO.
Jeśli nie mamy pewności co do swoich umiejętności i nie wiemy, jak rozróżnić hipoglikemię od hiperglikemii – przede wszystkim wezwijmy pomoc.

Hiperglikemia – przyczyny i objawy

O hiperglikemii można mówić w sytuacji, gdy poziom glukozy we krwi człowieka przekracza poziom określany jako górna granica normy. Bezpieczny pułap zależy m.in. od wieku, stanu zdrowia i płci człowieka, dlatego do każdego przypadku trzeba podchodzić indywidualnie. Zwykle jednak poziom cukru powyżej 120 mg/dl jest już stanem niebezpiecznym, w którym drastycznie zwiększa się ryzyko powstawania kwasicy ketonowej. Bardzo częstą przyczyną pojawiania się hiperglikemii jest niezdiagnozowana cukrzyca, która w żaden sposób nie jest leczona. Najczęstszymi objawami hiperglikemii w cukrzycy są:

uczucie wzmożonego pragnienia, potrzeba picia dużych ilości wody,
zawroty i bóle głowy,
pogorszenie się koncentracji,
ogólne zmęczenie organizmu,
utrata masy ciała w dłuższej perspektywie czasowej,
kwasica ketonowa, a następnie śpiączka.

Pierwsza pomoc w przypadku hiperglikemii. Jakie podjąć działania?

Trudność dotycząca pierwszej pomocy w przypadku wystąpienia hiperglikemii polega na konieczności dokonania pomiarów cukru. Jeśli osoba, która chce pomóc, nie ma dostatecznej wiedzy dotyczącej stanu chorobowego osoby, czy też podstawowej wiedzy w kontekście leczenia cukrzycy – pomoc powinna skoncentrować się przede wszystkim na wezwaniu pomocy. Dawkowanie insuliny wymaga posiadania sprawdzonej wiedzy dotyczącej poziomu glikemii u chorego, gdyż dopiero taka sytuacja pozwoli na skuteczne oszacowanie potrzebnej dawki. Podanie nieprawidłowej ilości insuliny może drastycznie pogorszyć stan chorego. Ważne jest zatem szybkie podjęcie działań ratujących życie. Powinny one ograniczyć się przede wszystkim do wezwania zespołu ratowniczego i kontrolowania czynności życiowych chorego.